İnternette Bizi Takip Eden Küçük Kod Parçacıkları: Çerezler
İnternette gezinirken karşımıza sıkça çıkan bir şey var: “Bu web sitesi çerezleri kullanmaktadır. Kabul ediyor musunuz?” peki bu çerez nedir ve neden her sitede bizden izin isteniyor?
Çerez (cookie), ziyaret ettiğiniz web sitelerinin tarayıcınıza yerleştirdiği küçük metin dosyalarıdır. Amaçları, sizin tercihlerinizi, oturum bilgilerinizi ve siteyle olan etkileşimlerinizi hatırlamaktır. Örneğin; bir alışveriş sitesinde sepetinize eklediğiniz ürünler çerezler sayesinde hatırlanır.
Ama işin gizlilik tarafı burada başlıyor. Çünkü bazı çerezler sadece işlevsel değil, sizi reklam verenlere hedef olarak gösterecek kadar kişisel bilgiler de toplayabilir.
Neden Çerez İzinleri Soruluyor?
Avrupa Birliği’nin GDPR (Genel Veri Koruma Yönetmeliği) ve Türkiye’deki KVKK gibi düzenlemeleri nedeniyle, web siteleri kullanıcıların çerezleri kabul edip etmeyeceğini açık bir şekilde belirtmesini istiyor. Yani artık “kabul ettim” butonuna tıklamadan tarayıcıya veri yerleştirmek yasal değil.
Bu da bizi şu soruya getiriyor:
Çerez İzinlerini Nasıl Düzenlemeliyim?
Tarayıcı Ayarlarından Başlayın
Kullandığınız tarayıcı, çerez ayarlarını kontrol etmenize olanak sağlar. İşte bazı popüler tarayıcılarda çerez ayarları:
Google Chrome:
- Sağ üstteki üç noktaya tıklayın → Ayarlar → Gizlilik ve Güvenlik → Çerezler ve diğer site verileri
- Buradan:
- Tüm çerezlere izin ver
- Üçüncü taraf çerezleri engelle
- Tüm çerezleri engelle gibi seçenekleri görebilirsiniz.
Mozilla Firefox:
- Ayarlar → Gizlilik ve Güvenlik → Gelişmiş İzlenme Koruması
- Standart, Sıkı ve Özel ayarlar arasında seçim yapabilirsiniz.
Safari:
- Tercihler → Gizlilik → “Web sitelerinin çerezleri saklamasına izin ver” seçeneğini kapatabilirsiniz.
Microsoft Edge:
- Ayarlar → Tanımlama Bilgileri ve Site İzinleri → Çerezler ve site verileri
💡 İpucu: “Tüm çerezleri engelle” seçeneği bazı sitelerin düzgün çalışmamasına neden olabilir. Bu yüzden “Üçüncü taraf çerezleri engelle” seçeneği, gizliliği artırırken deneyimi bozmayan ideal tercihtir.
Mobil Cihazlarda Çerez Ayarları
Mobil tarayıcılarda da benzer şekilde ayarları kontrol edebilirsiniz. Özellikle Android cihazlarda Chrome, iOS’ta Safari üzerinden gizlilik ayarlarına erişebilirsiniz. Uygulama içi tarayıcılarda bu seçenekler kısıtlı olabilir, bu nedenle güvenilir uygulamaları tercih edin.
Tarayıcı Eklentileri ile Ekstra Koruma
Tarayıcınıza ekleyebileceğiniz bazı eklentiler sayesinde çerezleri daha detaylı kontrol edebilirsiniz:
- Privacy Badger
- uBlock Origin
- Ghostery
Bu araçlar, zararlı çerezleri engellemenin yanı sıra reklamları da filtreler.
Web Sitelerinde “Kabul Et” veya “Reddet” Butonları
Artık çoğu site, kullanıcıdan açık onay almak zorunda. Bu nedenle bir siteye ilk kez girdiğinizde çıkan çerez penceresine dikkat edin.
Ne yapmalısınız?
- Zorunlu çerezler dışında tüm çerezleri reddetmeye çalışın.
- “Tercihler” veya “Özelleştir” seçeneğini kullanarak yalnızca izin vermek istediğiniz çerezleri seçin.
Belirli Siteler İçin Özel Ayarlar
Bazen bazı sitelere güvenirsiniz ve onlara daha fazla izin vermek istersiniz. Bu durumda tarayıcınızın “İstisna Ekle” özelliği sayesinde o siteye özel izin tanımlayabilirsiniz.
Çerezleri Reddetmek Ne Gibi Sonuçlar Doğurur?
- Sitelerde oturumunuz açık kalmaz.
- Sepetiniz kaybolabilir.
- Reklamlar size uygun olmayabilir (bazı kullanıcılar için bu bir avantaj).
- Bazı siteler tüm fonksiyonları sunmayabilir.
Ama karşılığında daha az izlenir, daha az veri paylaşmış olursunuz. Özellikle halka açık Wi-Fi veya paylaşımlı bilgisayarlarda çerezleri minimumda tutmak büyük önem taşır.
Sonuç: Çerez İzinlerini Kontrol Etmek Artık Bir Zorunluluk
Gizliliğinizin kontrolünü elinize almak, tarayıcı ve site ayarlarınızı bilinçli şekilde düzenlemekten geçiyor. Her “kabul ediyorum” tıklaması aslında dijital bir iz bırakır. Bu yüzden çerez izinlerinizi düzenlemeyi ihmal etmeyin.
